Szkoła Żeglarstwa Szekla
  • Zasady ogólne

    Każdy manewr należy wykonywać:

    po pierwsze BEZPIECZNIE, po drugie SKUTECZNIE, po trzecie ELEGANCKO.

    Powyższa zasada dotyczy wszystkich manewrów i jest nadrzędna w stosunku do wszystkich podanych niżej prawideł, zasad i schematów wykonania poszczególnych manewrów.

    Żeby uniknąć nerwowych sytuacji w trakcie manewrów, należy odpowiednio wcześniej wytłumaczyć załodze jakie manewry będziemy wykonywać, wyznaczyć osoby na stanowiska manewrowe i upewnić się, że każdy wie na czym polega jego zadanie.

    Jeżeli załogant ma wątpliwości co do jakiegoś polecenia, powinien najpierw je wykonać a dopiero potem zadawać pytania – niewykonanie polecenia w odpowiednim czasie może sprawić, że manewr się nie uda i zagrozić bezpieczeństwu jednostki. Oczywiście błędne polecenie może doprowadzić do tych samych skutków, ale to na wydającym komendy spoczywa odpowiedzialność za bezpieczeństwo jachtu.

Każdy manewr należy wykonywać: po pierwsze BEZPIECZNIE, po drugie SKUTECZNIE, po trzecie ELEGANCKO. Powyższa zasada dotyczy wszystkich manewrów i jest nadrzędna w stosunku do wszystkich podanych niżej prawideł, zasad...

czytaj więcej

  • Komendy i meldunki

    Większość czynności związanych z manewrowaniem jachtem wykonywana jest na komendę lub polecenie wydane przez sternika. Komendy powinny być wydawane głośno, wyraźnie i być precyzyjnie zaadresowane do osób obsługujących dane stanowiska manewrowe.

    Komendę podajemy zaczynając od informacji najbardziej ogólnych (kogo ona dotyczy). Jeżeli jest to komenda dotycząca pracy na żaglach określamy po kolei: stronę, żagiel, linę i czynność, którą należy wykonać (np. prawy foka szot wybieraj).

    Załogant którego dotyczy komenda powinien odpowiedzieć, że przyjął ją do wiadomości, a po jej wykonaniu zameldować, że została wykonana. Odpowiedzi i meldunki są informacją przekazywaną sternikowi i nie trzeba na nie odpowiadać. Przykładowo:

    KOMENDA: Przygotować cumę dziobową do podania na keję!

    ODPOWIEDŹ: Jest przygotować cumę dziobową do podania na keję.

    MELDUNEK: Cuma dziobowa do podania na keję klar.

    Żeby prawidłowo wykonywać komendy trzeba znać kilka podstawowych zwrotów:

    Klarować – porządkować. W zależności od tego do czego chcemy przygotować jacht rozróżniamy: klar portowy, klar morski, klar sztormowy. Klarowanie liny najczęściej oznacza zbuchtowanie jej (patrz rozdział „prace bosmańskie”)

    Komendy na liny

    Wybierać – skrócić pracującą część szota, cumy, lub innej liny. Komenda „wybieraj” oznacza, żeby skrócić linę tyle ile potrzeba – nie za dużo i nie za mało, lub żeby skracać ją aż do czasu gdy padnie komenda „stop wybieraj”.

    Wybrać – maksymalnie skrócić pracującą część liny.

    Luzować – (analogicznie do „wybierać”) nie za dużo i nie za mało wydłużyć pracującą część liny.

    Luz – wydać tyle liny (np. szota lub cumy) żeby przestała pracować – nie była naprężona.

    Praca cumami i szpringami

    Poza wymienianymi wyżej, przy pracy na cumach i szpringach korzysta się z następujących komend:

    Przygotować cumy do podania na ląd – należy wtedy przygotować cumy do tego, żeby od razu po tym jak padnie komenda „cumy na ląd” lub np. „prawa cuma rufowa na ląd” można było wykonać polecenie. Jeden koniec cumy powinien być zaknagowany na jachcie, na drugim najczęściej przygotowujemy pętlę cumowniczą (patrz: „prace bosmańskie”).

    Przygotować cumę nabiegowo – oznacza to takie założenie cumy, żeby biegła z jachtu dookoła polera (przymocowanego do nabrzeża pachołka) i z powrotem na jacht. Dzięki temu możemy dowolnie pracować cumą bez schodzenia z jachtu.

    Oddać cumę – jeżeli cuma jest założona nabiegowo, zostawiamy jej wolny koniec (tak żeby nie pracował) i wybieramy całą linę na pokład.

    Manewr polegający na tym, że wybierając jedne cumy, a luzując inne, przesuwamy jacht wzdłuż nabrzeża nazywa się verholung.

    Manewr polegający na tym, że pracując cumami i szpringami obracamy jacht wokół własnej osi nazywa się overholung.

    Liny trzymamy bezpośrednio w ręku jedynie podczas podawania ich na ląd, przyjmowania lub klarowania. Podczas pracy na cumach i szpringach prowadzimy je przez knagi, kluzy lub półkluzy.

    Praca sterem

    Jeżeli osoba dowodząca jachtem (kapitan, kierownik statku) nie obsługuje steru, musi wydawać polecenia (sternikowi) na ster.

    Warto pamiętać, że wychylenie steru w prawo, oznacza, że to płetwa sterowa (a nie rumpel) ma być wychylona na prawą burtę.

    Na ster wydaje się następujące komendy:

    ster prawo (lewo) – nakaz wychylenia steru o około 30-45w prawo (lewo);

    ster prawo (lewo) na burt – nakaz maksymalnego wychylenia steru w prawo (lewo);

    ster zero – nakaz ustawienia steru w diametralnej jachtu.

    Stosuje się także komendy które wymagają od sternika więcej samodzielnego myślenia: sternik ostrzyć, sternik odpadać, sternik tak trzymać, sternik kurs na tamto zielone drzewo, sternik kurs 190 stopni.

    Praca silnikiem

    Jeżeli osoba dowodząca jachtem (kapitan, kierownik statku) nie obsługuje silnika, musi wydawać polecenia na silnik.

    Silnik zaburtowy obraca się w prawo i w lewo, ale najlepiej jest jak pracuje równolegle do steru – komenda silnik za sterem. Silnik stacjonarny zwykle pracuje w diametralnej jachtu.

    Bez względu na to czy silnik jest przyczepny czy stacjonarny, stosuje się następujące komendy:

    silnik uruchom – włączenie silnika;

    silnik stop – przełączenie na bieg jałowy;

    silnik odstaw – wyłączenie silnika.

    Komendy dotyczące obrotów silnika: silnik kop / wolno / pół / manewrowa / cała / awaryjna naprzód; silnik kop / wolno / pół / manewrowa / cała / awaryjna wstecz.

    Co oznacza:

    kop – chwilowe zwiększenie mocy silnika do ok. 90%;

    wolno – ok. 20% mocy silnika;

    pół – ok. 40% mocy silnika;

    manewrowa – ok. 60% mocy silnika;

    cała – ok. 80% mocy silnika;

    awaryjna – 100% mocy silnika.

    Praca żaglami

    Podstawowe komendy dotyczące pracy żaglami to opisane wcześniej: wybieraj, wybierz, luzuj i luz. Poza tym korzysta się z następujących komend:

    • przygotować grota / foka do stawienia;
    • grot / fok staw (góra);
    • przygotować grota / foka do zrzucenia;
    • grot / fok precz (dół).

    Jeżeli żagiel nie jest zamontowany na rolerze, stawiamy go i zrzucamy kiedy jest ustawiony w linii wiatru (w łopocie).

    Przy niektórych manewrach, na przykład wykonując manewry portowe na żaglach, wykorzystujemy żagle jako hamulec / bieg wsteczny. Korzystamy wtedy z komendy grot / fok prawo / lewo na wiatr.

Większość czynności związanych z manewrowaniem jachtem wykonywana jest na komendę lub polecenie wydane przez sternika. Komendy powinny być wydawane głośno, wyraźnie i być precyzyjnie zaadresowane do osób obsługujących dane stanowiska manewrowe....

czytaj więcej

  • Wybrane manewry

    Ostrzenie

    Zmiana kursu względem kierunku wiatru z kursów pełniejszych do ostrzejszych.

    Wykonanie

    1. Określamy kierunek wiatru.
    2. Określamy kurs którym płyniemy.
    3. Wychylamy ster by jacht skręcił w kierunku wiatru.
    4. W trakcie ostrzenia wydajemy komendy:
      • lewy/prawy foka szot wybieraj;
      • grota szot wybieraj.
    5. Ustawiamy jacht by płynął prosto (patrząc w kierunku dziobu horyzont nie może się przesuwać).

    Odpadanie

    Jest to zmiana kursu względem wiatru z kursów ostrzejszych do pełniejszych.

    Wykonanie

    1. Określamy kierunek wiatru.
    2. Określamy kurs którym płyniemy.
    3. Wychylamy ster by jacht skręcił w przeciwną stronę niż wieje wiatr.
    4. W trakcie odpadania wydajemy komendy:
      • lewy/prawy foka szot luzuj;
      • grota szot luzuj.
    5. 5. Ustawiamy jacht by płynął prosto (patrząc w kierunku dziobu horyzont nie może się przesuwać).

    Zwrot przez sztag

    Jest to przejście linii wiatru dziobem od bajdewindu jednego halsu do bajdewindu drugiego halsu.

    W trakcie manewru przekraczamy kąt martwy (żagle nie pracują) i dlatego musimy ten manewr wykonać dynamicznie, by nie stracić prędkości – manewrowości jachtu.

    Wykonanie

    1. Określamy kierunek wiatru.
    2. Określamy kurs którym płyniemy.
    3. Jeżeli nie jest to bejdewind – najpierw ostrzymy do bajdewindu.
    4. Komenda „Do zwrotu przez sztag”.
    5. Załoga odpowiada „Jest do zwrotu przez sztag” ale tylko wtedy gdy każdy członek załogi jest gotowy. Wszystkie liny są przygotowane do wykonania zwrotu i każdy znajduje się w bezpiecznym położeniu.
    6. Wybieramy grota do diametralnej (środek ożaglowania kierujemy do tyłu co powoduje nawietrzność jachtu).
    7. Sternik dynamicznie wychyla ster, by jacht skręcił w kierunku wiatru (ok. 45 stopni).
    8. Gdy fok zaczyna łopotać wydajemy komendę prawy/lewy foka szot luz!
    9. Przesiadamy się na burtę, która po zwrocie będzie nawietrzna.
    10. Po przejściu przez linię wiatru fok przejdzie nam na drugą burtę wtedy (i dopiero wtedy) pada komenda prawy/lewy foka szot wybieraj.
    11. Luzujemy delikatnie szoty grota (w przeciwnym wypadku jacht wciąż będzie nawietrzny i będzie chciał wrócić do konta martwego).
    12. Prostujemy kurs jachtu poprzez delikatne skontrowanie sterem.
    13. Sprawdzamy kurs jachtu i płyniemy prosto.

    Zwrot przez rufę

    Jest to przejście linii wiatru rufą z baksztagu jednego halsu do baksztagu drugiego halsu.

    Zwrot ten wykonujemy powoli (żagle pracują cały czas).

    www.ObozyZeglarskie.com

    Wykonanie

    1. Określamy kierunek wiatru.
    2. Określamy kurs jakim płyniemy.
    3. Jeśli nie jest to baksztag – najpierw odpadamy do baksztagu.
    4. Komenda „do zwrotu przez rufę”.
    5. Załoga odpowiada „Jest do zwrotu przez rufę” ale tylko wtedy gdy każdy członek załogi jest gotowy. Wszystkie liny są przygotowane do wykonania zwrotu i każdy znajduje się w bezpiecznym położeniu.
    6. Sternik przesiada się na tę burtę po której jest grot.
    7. Sternik lekko wychyla ster tak aby jacht skręcał od linii wiatru, jednocześnie sternik wybiera grota do diametralnej jachtu.
    8. Kiedy mijamy linię wiatru wydajemy komendę „lewy/prawy foka szot wybieraj, prawy/lewy foka szot luzuj”.
    9. Po minięciu linii wiatru luzujemy szot grota.
    10. Prostujemy kurs jachtu poprzez delikatne skontrowanie sterem.
    11. Sprawdzamy kurs jachtu i płyniemy prosto, baksztagiem.

    Stawanie w dryf

    Jest to takie ustawienie jachtu aby powoli dryfował z wiatrem i falą bez utraty kontroli nad jachtem przez sternika.

    Aby postawić jacht w dryf należy wykonać zwrot przez sztag nie luzując szotów foka, z jednoczesnym wyluzowaniem grota oraz wychyleniem steru na burtę nawietrzną.

    Wykonanie

    1. Określamy kierunek wiatru.
    2. Określamy kurs jakim płyniemy.
    3. Jeżeli nie jest to bejdewind- ostrzymy do bajdewindu.
    4. Komenda „do dryfu”.
    5. Załoga odpowiada „Jest do dryfu” ale tylko wtedy gdy każdy członek załogi jest gotowy. Wszystkie liny są przygotowane do manewru i każdy znajduje się w bezpiecznym położeniu.
    6. Sternik wychyla ster jak do zwrotu przez sztag.
    7. Grota wybieramy do diametralnej jachtu.
    8. Komenda lewy/prawy foka szot wybierz (wybieramy szot foka który już wcześniej pracował, tak aby fok pracował wstecz).
    9. Po przejściu linii wiatru zaczynamy odpadać do półwiatru luzując grota.
    10. Kiedy przejdziemy do półwiatru tak zacinamy ster aby jacht chciał skręcać na wiatr (fok pracuje wstecz hamując skręt).
    11. Stoimy w dryfie.

    Podjęcie “człowieka za burtą” na żaglach, metodą półwiatrową

    Jest to manewr, który pozwala nam podpłynąć w bezpieczny sposób do osoby znajdującej się w wodzie.

    Kluczowe w podejmowaniu człowieka za burtą na żaglach jest to, aby podejmować go w bejdewindzie, z żaglami w łopocie i z minimalną prędkością manewrową!

    Wykonanie

    1. Pierwsza osoba, która zobaczy człowieka za burtą podnosi alarm „Alarm człowiek za burtą”.
    2. Komenda: „podać środki ratunkowe człowiekowi”.
    3. Wyznaczamy osobę na „oko”, komenda: ”oko: melduj o położeniu i odległości od człowieka”.
    4. Sternik ustawia jacht w półwietrze.
    5. Wyznaczamy osobę do podjęcia człowieka.
    6. Odpływamy od człowieka kilka długości jachtu (3-5 długości jachtu).
    7. Odpadamy do baksztagu.
    8. Wykonujemy zwrot przez rufę.
    9. Po zwrocie ostrzymy na człowiek aby znalazł się „na godzinie dwunastej” i sprawdzamy czy jesteśmy w bajdewindzie! Jeżeli np. jesteśmy w półwietrze, musimy odpaść i wytracić wysokość względem wiatru.
    10. Komenda: „żagle luz”(wydajemy ją w takim momencie aby jacht zdążył wyhamować).
    11. Człowieka podejmujemy z minimalną prędkością manewrową, w bajdewindzie, z bezpiecznej burty.
    12. Po wyciągnięciu człowieka z wody wydajemy komendę „udzielić człowiekowi pierwszej pomocy”.

    Podjęcie “człowieka za burtą” na silniku

    Jest to manewr który pozwala nam podpłynąć w bezpieczny sposób do osoby która znajduje się w wodzie.

    Kluczowe elementy przy podejmowaniu człowieka za burtą na silniku:

    • podniesienie alarmu i wyznaczenie „oka”;
    • podejmujemy człowieka z minimalną prędkością manewrową;
    • podejmujemy człowieka ustawieni burtą lub dziobem do wiatru (przy silnym wietrze, wiatr wiejący w kadłub może rozpędzić jacht);
    • zbliżając się do „człowieka” wrzucamy bieg jałowy – to bardzo ważne, żeby nie „zmielić” człowieka śrubą.

    Manewry portowe

    Manewry portowe są bardzo różnorodne, ze względu na różnorodność portów. Dodatkowo trzeba je dostosować do kierunku i siły wiatru. Można jednak wyróżnić kilka ogólnych zasad:

    Przy wychodzeniu z portu:

    • zaplanuj wcześniej manewr, uwzględniając kierunek wiatru;
    • wyznacz ludzi na stanowiska i wytłumacz im jakie będą mieli zadania;
    • przygotuj cumy nabiegowo, żeby móc obsługiwać je z jachtu;
    • rozgrzej silnik (około 2 minut) żeby nie zgasł przy wychodzeniu z portu.

    Przy wchodzeniu do portu:

    • zaplanuj wcześniej manewr uwzględniając kierunek wiatru; jeżeli masz taką możliwość przepłyń obok portu i sprawdź gdzie jest wolne miejsce;
    • wyznacz ludzi na stanowiska i wytłumacz im jakie będą mieli zadania; jednym z ważnych stanowisk manewrowych jest „desant”, czyli osoba która schodzi z jachtu na nabrzeże, żeby przejąć cumy i założyć je na polery; ważne jest, żeby nie skakać – jeżeli osoba na desancie może zejść robiąc duży krok melduje „jest odległość desantowa”, po czym następuje komenda „desant na ląd”. Jeżeli ta sama osoba jest wyznaczona na desant i do podania cumy na ląd, nigdy nie robi tego jednocześnie – najpierw lina, potem człowiek;
    • przygotuj cumy i odbijacze;
    • jeżeli jest wystarczająca ilość osób załogi, można wyznaczyć osobę do obsługi odbijacza manewrowego – nie jest zawiązany na stałe, ale jeden z członków załogi trzyma go w ręce i może w odpowiednim momencie zabezpieczyć nim jacht przed uderzeniem; z odbijaczem manewrowym wiąże się komenda „chroń burtę” – wykonując tą komendę nigdy nie chronimy jachtu ręką ani nogą! Dużo łatwiej naprawić jacht niż rękę!
Ostrzenie Zmiana kursu względem kierunku wiatru z kursów pełniejszych do ostrzejszych. Wykonanie Określamy kierunek wiatru. Określamy kurs którym płyniemy. Wychylamy ster by jacht skręcił w kierunku wiatru. W trakcie ostrzenia...

czytaj więcej

Edukator rokuOpinie

  • Szanujemy Twój czas
  • Żeglarz jachtowy
  • Sternik Motorowodny
  • Jachtowy Sternik Morski
  • Testy egzaminacyjne (1300 pytań)
  • Darmowy dostęp on-line
  • Najwyższa jakość materiałów
  • Filmy Edukacyjne
  • Otrzymujesz pełen dostęp
  • Symulacja egzaminu
  • Najlepsze w Polsce materiały
  • Gwarancja sukcesu

Logo Szekla

Przejdź do góry strony